www.lubimywino.pl
Alto Douro (port. Górne Douro) – region winiarski w północno-wschodniej Portugalii, nad rzeką Duero; z historycznego punktu widzenia południowa część Trás-os-Montes.
Cape Winelands – region produkcji wina w okolicach miasta Stellenbosch w Prowincji Przylądkowej Zachodniej w RPA.Jest to najstarszy obszar uprawy winorośli w tym kraju – pierwsze plantacje założył tu Jan van Riebeeck, jednak poważną produkcję rozpoczęto tu dopiero po przybyciu Simona van der Stela w 1679 roku oraz francuskich hugenotów w latach 1688-1690 (ci ostatni osiedlali się zwłaszcza w rejonie miasta Franschhoek). W 2007 roku region winiarski Cape Winelands został wpisany na listę rezerwatów biosfery UNESCO.
Clare Valley to jeden z najstarszych regionów uprawy wina w Australii, nie jest tak bardzo znany jak niedaleko położona Barossa Valley ale produkowane tam wina w niczym nie ustępują jakością słynnym na cały świat winom z Barossa, a według wielu osób odwiedzających ten obszar, Clare Valley jest znacznie bardziej malownicza i „romantyczna”.Clare Valley położona jest na północ od Adelaide, mniej więcej o 120 km od centrum tego miasta i około 60 km od najbardziej wysuniętej na północ dzielnicy Adelajdy – Gawler. W porównaniu, Barossa Valley leżąca na północny wschód od Adelajdy rozpoczyna się tuz za granicami tego miasta co ma zapewne wpływ na większą popularność tego rejonu.
Pierwsi osadnicy pojawili się na terenach Clare Valley w latach 40., XIX wieku, pochodzili oni głównie z Anglii i Irlandii (w odróżnieniu od Barossa która została zasiedlona przez emigrantów niemieckich. W 1856 przybili tu także emigranci z Polski, z rejonu Śląska którzy osiedlili się w rejonie znanym teraz jako Polish Hill River. Obszar ten otrzymał swoją nazwę od pierwszego dużego miasta które tam powstało – Clare które stanowi teraz bardzo interesującą atrakcję turystyczną.
Clare Valley to seria wielu małych i malowniczych dolinek leżących od 300 to 500 m n.p.m. W dolinach przeważa klimat kontynentalny z chłodnymi, nawet zimnymi nocami oraz ciepłymi, czasami gorącymi dniami w lecie. Główne opady deszczy występują w okresie zimowo-wiosennym (od czerwca do września), przeciętne opady to około 630 mm rocznie. We wszystkich dolinach występuje żyzna gleba.
Na obszarze Clare Valley znajduje się ponad 40 winiarni, większości z nich to bardzo małe, często rodzinne przedsiębiorstwa. Najchętniej wykorzystywanym na tym terenie szczepem jest riesling, któremu bardzo służy tutejszy klimat. To właśnie na obszarze Clare powstają najlepsze australijskie rieslingi, zdobywające międzynarodowe nagrody i uznanie. Produkuje się tutaj także inne białe oraz czerwone wina (przede wszystkim z odmian cabernet sauvignon i shiraz).
Cotnari – miejscowość w Rumunii, położona w centralnej części Mołdawii, w okręgu Jassy, ok. 70 km na zachód od Jass. Centrum jednego z najważniejszych rumuńskich regionów winiarskich.
Obecnie jest to wieś, której większość mieszkańców zatrudniona jest w przemyśle winiarskim – znajduje się tutaj fabryka win „Cotnari”. Produkowane tutaj wina należą do najbardziej znanych gatunków win rumuńskich, szczególnie Grasa de Cotnari.
Tradycje produkcji wina w tym rejonie sięgają starożytności. Szczególny rozkwit winnice tutejsze osiągnęły w XV-XVI w., gdy wino dominowało na rynku lokalnym (w tym na stole hospodarów mołdawskich), a także było eksportowane (m.in. bardzo popularne w Polsce). W tym okresie Cotnari należało do najbardziej znaczących miejscowości mołdawskich. W 1493 z fundacji hospodara Stefana Wielkiego wzniesiono tutaj cerkiew pod wezwaniem św. Paraskewy w stylu mołdawskim, istniejącą do dzisiaj. Z kolei w latach 1561-1563 z fundacji hospodara Jakuba Heraklida Despota zbudowano w Cotnari kościół katolicki (z późnogotyckiej świątyni pozostały dzisiaj tylko ruiny) oraz uruchomiono tzw. szkołę łacińską – schola latina (stanowiącą główne centrum rozprzestrzeniania się kultury łacińskiej w Mołdawii w tym okresie, a także wpływów polskich, odnowioną potem przez hospodara Piotra Kulawego); Cotnari, zaludnione w większości przez Niemców i Węgrów, stanowiło wówczas centrum katolicyzmu w Mołdawii.
Miasto podupadło na początku XVII w. wskutek zniszczeń wojennych, wraz z nim także produkcja win. Ponowną katastrofą dla winnic była epidemia filoksery w końcu XIX w.
Niewielki czeski region winiarski należy do najbardziej na północ wysuniętych miejsc upraw winorośli – większość winnic leży na północ od 50. równoleżnika. Utworzony został na mocy czeskiego prawa winiarskiego z 2004 roku, wprowadzonego po przystąpieniu do Unii Europejskiej.
Winnice leżą przeważnie na południowych stokach, nad rzekami Wełtawą, Łabą, Berounką i Ochrzą oraz wokół miasta Most. Przeważają gleby bazaltowe i wapienne. W skład czeskiego regionu winiarskiego wchodzą dwa podregiony: Litomierzycki, Mělnicki.
Znane miejscowości winiarskie: Mielnik – tu według legendy w IX wieku założono pierwsze winnice w regionie, Most, Litomierzyce, Velké Žernoseky, Roudnice.
Dolina Tamar – dolina położona w północnej Tasmanii, przepływa przez nią rzeka Tamar. W dolinie położone jest miasto Launceston. Zlokalizowanych jest tu ponad 20 winnic, w których uprawiane są głównie winogrona odmian pinot noir i chardonnay.
W pobliżu miasta Meknes w Maroku istnieje jedyna w północnej Afryce winnica, która uzyskała prawo do nazwy CHATEAU (od 2004 r.) i jest chroniona przez AOC Premier Cru pod nazwą pochodzenia Coteaux de-atlas.
Cały teren obejmuje ponad 1300 ha, z tego ponad połowę zajmują uprawy winnej latorośli. uprawia się 3 główne szczepy: cabernet sauvignon, merlot, syrah,
Ich najlepsze wino, Chateau Roslane kosztuje w sklepie w Maroku równowartość 150 zł. W przyszłym roku właściciel planuje eksport do Polski. Nie będzie to trudne, bo jest on głównym udziałowcem firmy BELVEDERE, która jest właścicielem takich marek wódek produkowanych w Polsce jak Sobieski i Belvedere.
Fermentacja odbywa się w zbiornikach stalowych. Pozostałe w winnicy betonowe silosy, pozostałość po Francuzach, służą do przechowywania wina, które nie wymaga starzenia w beczkach.
Ciekawostką jest plantacja eksperymentalna, gdzie testuje się nowe gatunki winorośli. Każdy rządek ma na przedzie krzak róż. Okazuje się, że róże są wrażliwe na te same szkodniki co winorośl, ale reagują wcześniej. Dzięki temu winiarz ma szansę zapobiec chorobie z wyprzedzeniem.
Morawski region winiarski – największy region winiarski w Czechach. Utworzony został na mocy czeskiego prawa winiarskiego z maja 2004 roku. Leży na południu Moraw (na południe od Brna) i przez granicę łączy się z austriackim Weinvierte.
Tworzą go cztery podregiony:
Wielkopawłowicki (Velkopavlovická), Mikulowski (Mikulovská), Znojemski, Słowacki,
obejmujące w sumie 312 miejscowości winiarskich. Wina białe stanowią obecnie 80% produkcji. Region leży w strefie klimatu kontynentalnego z wpływami morskimi. Gleby są przeważnie marglowe, żwirowe, piaszczyste albo wapienne. Średnie nasłonecznienie na Morawach wynosi 1760 godzin rocznie.
Pierwsze winnice na Morawach mieli posadzić w III wieku legioniści rzymscy na wyżynie Pálava, za panowania cesarza Probusa (276-282). Pierwsza pisemna wzmianka o winnicach w tej okolicy pochodzi z 1101 roku.
Mount Benson – region winiarski w Australii położony w rejonie Limestone Coast pomiędzy Kingston SE, a Robe, około 320 km na południe od Adelaide. Podobne jak w przypadku położonego w pobliżu regionu Coonawarra charakterystyczną cechą regionu jest czerwona, urodzajna gleba terra rosa.
Klimat oceaniczny, roczne opady deszczu ok. 630 mm z opadami przeciętnie 153 dni w roku. Przeciętna temperatura maksymalna to 18,1 °C, przeciętna temperatura minimalna to 10,9 °C.
Pierwsze, eksperymentalne plantacje winorośli zasadzono w 1978, a pierwsza komercyjna plantacja powstała w 1989, pierwszy dostępny z sprzedaży rocznik win wyprodukowano w 1992. Obecnie (2007) w rejonie znajduje się 20 plantacji pokrywających łączny obszar 600 hektarów.
Z powodu bliskiego sąsiedztwa oceanu klimat Mount Benson różni się znacznie od cieplejszego klimatu Coonawarry, chłodniejsze temperatury Mount Benson bardziej sprzyjają produkcji białych win, a czerwonym winom nadają charakterystyczny dla tego rejonu smak. Podstawowe odmiany winorośli to merlot, syrah, cabernet sauvignon, pinot gris, petit verdot, chardonnay, viognier i sauvignon blanc.
Achaja (Αχαΐα) – kraina historyczna i nomos (nowogr.: Νομός Αχαΐας) w Grecji Zachodniej, w północnej części Peloponezu, ze stolicą w Patras. Graniczy z nomosami: Koryntia, Arkadia (region administracyjny Peloponez) i Elida (Grecja Zachodnia). Powierzchnię 3271 km², zamieszkuje około 331 tys. osób (stan z 2005). Klimat typowo śródziemnomorski z upalnymi, suchymi latami i łagodnymi zimami.8 km na południowy wschód od Patras – Achaja-Clauss (nowogr. Αχάια Κλάους), Wytwórnia i Piwnice Win (rok założenia 1861), najstarsze i jedno z największych przedsiębiorstw tej branży w Grecji, wytwarza rocznie około 30 mln. litrów wina (z winogron pochodzących z winnic całego kraju). 60 419 ha winnic na Peloponezie jest największym regionem winiarskim w Grecji.
Patras (nowogr.: Πάτρα = Patra, gr. staroż.: Πάτραι = Pátrai) – trzecie pod względem wielkości miasto Grecji (największe na Peloponezie), stolica nomosu Achaja (oraz demosu Patras) w Grecji Zachodniej. Położony nad Zatoką Patraską, drugi co do wielkości grecki port morski (po Pireusie).
Achaja-Clauss (nowogr.: Αχάια Κλάους), Wytwórnia i Piwnice Win założone w 1861 przez Bawarczyka Gustawa Claussa, winnica o powierzchni 1,10 ha. Najstarsze i jedno z największych przedsiębiorstw tej branży w Grecji, wytwarza rocznie 30 mln. litrów wina (z winogron pochodzących z winnic całego kraju). Sztandarową marką jest słynne Mavrodafni (nowogr.: Μαυροδάφνη, Mavrodaphne), wino ciemnoczerwone deserowe, lekko wzmocnione, z winogron słonecznych winnic Wysp Jońskich).
Rioja – wino hiszpańskie i jednocześnie nazwa regionu winiarskiego w północnej Hiszpanii, wzdłuż rzeki Ebro, w którym jest produkowane.
Nazwa jest zastrzeżona dla win produkowanych na obszarze prowincji La Rioja i częściowo Araba i Nawara. Wina spełniające wymagania jakościowe mogą korzystać z certyfikatu pochodzenia Denominación de Origen Calificada (DOCa). Rioja uzyskała to zaszczytne miano jako pierwsza w 1991 roku. Region dzieli się na trzy strefy: Rioja Alta (najwyżej położona, w zachodniej części), Rioja Baja (w baskijskiej prowincji Araba) oraz Rioja Alavesa (na wschód od Logroño, największego miasta regionu). Komisja nadzorująca przyznająca certyfikat D.O.C (Consejo Regulador) zezwala na wykorzystanie następujących szczepów winorośli:
Produkuje się przede wszystkim wina czerwone, ale także różowe i białe. Za klasyczną czerwoną rioję uchodzi kupaż 70% tempranillo, 15% garnachy, 7,5% graciano i 7,5% mazuelo. Tradycyjna biała rioja ma ok. 95% winogron viura i 5% malvasía.
Ze względu na okres i sposób starzenia, wina rioja podzielone są na cztery rodzaje:
Podbój północnej Hiszpanii przez Rzymian w II wieku p.n.e. spowodował rozwój uprawy winorośli i produkcji wina na potrzeby rzymskich legionistów. W okolicach obecnej Calahorry i Logroño powstały liczne winnice, a wykopaliska archeologiczne ujawniły resztki zbiorników, w których przechowywano wino. Zbiorniki były wycinane w skałach regionu. Enolog i historyk winiarstwa Roger Dion postawił hipotezę, w myśl której Rzymianie wprowadzając uprawę winorośli w rejonie Bordeaux posłużyli się sadzonkami roślin uprawianych wówczas w dolinie Ebro. W ten sposób zaginiony dziś, a wspominany u pisarzy rzymskich szczep 'Balisca’ miał zostać protoplastą szczepów z rodziny cabernet (cabernet sauvignon, cabernet franc).
Położenie przy szlaku pielgrzymkowym do Santiago de Compostela sprzyjało utrzymaniu i rozwojowi produkcji wina w średniowieczu, a wieść o nim pielgrzymi roznosili w świat. Pierwsze wzmianki literackie o winie z La Rioja znajdują się lirykach Gonzalo de Berceo, pierwszego znanego z nazwiska poety hiszpańskiego. W miarę postępów rekonkwisty lokalne dotychczas wina zaczęły, poprzez baskijskie porty w Bilbao i Santander, trafiać na pokłady angielskich i holenderskich statków kupieckich, a za ich pomocą na rynki europejskie. Aby chronić jakość i reputację win władze lokalne już w 1560 zabroniły używać szczepów spoza regionu. Do transportu wina wprowadzono specjalne koźlęce bukłaki, pieczętowane znakiem stowarzyszenia plantatorów, by zagwarantować autentycznść zawartości.
W 1786 ksiądz i winiarz z Burgos Don Manuel Esteban Quintano, zainspirowany pobytem w Bordeaux, wprowadził dębowe baryłki do winnic w Rioja, co znacznie poprawiło przechowywanie się win i przełożyło się na rozwój eksportu. Takie wino znosiło transport do Ameryki Łacińskiej. Niestety władze lokalne wprowadziły zarządzenie, na mocy którego wina starzone w beczkach nie mogły być droższe od win nieprzechowywanych. W ten sposób beczki dębowe, jako nieopłacalne ekonomicznie, wyszły z użycia na wiele dziesięcioleci.
Pułkownik Luciano de Murrieta (adiutant księcia Baldoromero Espartero, regenta Hiszpanii i właściciela winnic w Logroño) w latach czterdziestych XIX wieku podczas pobytów w Bordeaux i na zesłaniu w Londynie studiował możliwości modernizacji produkcji wina z regionu Rioja i ekspansji na rynki angielskie. Jedną z nowinek, które wprowadził Murrieta było wykorzystywanie dużych beczek do tłoczenia i fermentacji owoców zamiast tradycyjnie stosowanych płytkich kamiennych kadzi, w których grona były miażdżone stopami robotników. Murieta wprowadził również na nowo starzenie wina w dębowych beczkach.
W latach pięćdziesiątych XIX wieku winnice sąsiedniej Galicji dotknięte zostały epidemią mączniaka, na czym skorzystały wina z La Rioja, gdzie choroba nie przybrała rozmiarów epidemii. Eksportowi sprzyjał również rozwój sieci kolejowej, która połączyła wkrótce Logroño z Madrytem i wybrzeżem Atlantyku. Także epidemia filoksery początkowo omijała region La Rioja. Był to złoty okres dla win Rioja – wielu francuskich producentów, zwłaszcza z okolic Bordeaux, przeniosło tu swoje winnice (a wraz z nimi nowoczesne technologię, swoją wiedzę i doświadczenie), popyt zaś na wino był trudny do zaspokojenia, gdyż winnice we Francji i innych krajach Europy były zdziesiątkowane. Gdy szkodnik ostatecznie w końcowej dekadzie XIX wieku dotarł do regionu, znane były już metody skutecznego zapobiegania (szczepienie na odpornych podkładkach) i filoksera nie wyrządziła znaczących szkód w produkcji.
W wiek XX rioja weszła jako najbardziej znane poza Hiszpanią wino hiszpańskie. Produkcja spadła jednak znacznie w latach 30., gdy dla uniknięcia klęski głodu wiele winnic zostało wykarczowanych na potrzeby uprawy zbóż. Powierzchnia winnic powróciła do poziomu sprzed tego okresu dopiero w latach 60. Przełomowym dla rozwoju winiarstwa w La Rioja był rok 1970: bardzo dobry rocznik, ogłoszony przez krytyków enologicznych „rocznikiem stulecia”. Spowodowało to wzmożone zainteresowanie zarówno ze strony konsumentów, jak i inwestorów. Nadmierny popyt (a co za tym idzie wysokie ceny) w połączeniu ze słabszymi rocznikami, a także rozwojem innych regionów winiarskich (zwłaszcza Ribera del Duero) spowodował kryzys produkcji w latach 80. XX wieku, zażegnany dopiero w kolejnej dekadzie. W międzyczasie amerykański dąb jako materiał na beczki ustąpił w dużej części dębinie francuskiej, nadającej łagodniejszy smak.
Tokajski region winiarski (węg. Tokaj-hegyaljai borvidék) – region winiarski w północno-wschodnich Węgrzech (komitat Borsod-Abaúj-Zemplén) i w południowo-wschodniej Słowacji (powiat Trebišov).Tokajski region winiarski został oficjalnie ustanowiony w 1737. Obejmuje wschodnią część wyżyny Cserhát oraz południowe podnóże Gór Tokajsko-Slańskich, graniczące z doliną Cisy i z regionem Bodrogköz. Do tokajskiego regionu winiarskiego należą także należące od 1918 do Słowacji miejscowości Slovenské Nové Mesto (Kisújhely), Viničky (Szőlőske), Malá Tŕňa (Kistoronya) i Veľká Tŕňa (Nagytoronya).
Historia uprawy winorośli w tokajskim regionie winiarskim liczy sobie około tysiąca lat. O wspaniałym smaku tutejszych win decydują łagodny i ciepły klimat, urodzajne wulkaniczne gleby oraz unikatowy skład pleśni w piwnicach winnych. Wśród odmian winorośli dominuje furmint, dalej hárslevelű i sárgamuskotály. Winogrona tych odmian poddaje się suszeniu na krzakach aż do formy określanej jako aszú. Z winogron tych powstają znane na całym świecie wina aszú i szamorodni. Wina tokajskie należą do najbardziej znanych win węgierskich.
Ze względu na walory przyrodnicze, architektoniczne i kulturalne oraz miejscowe tradycje winiarskie w 2002 UNESCO umieściło tokajski region winiarski na liście dziedzictwa światowego. Region w granicach uznanych przez UNESCO obejmuje 27miejscowości: stolicę regionu – miasteczko Tokaj, wsie Bodrogkeresztúr, Bodrogkisfalud, Mád, Mezőzombor, Rátka, Szegi, Tarcal i Tállya – najważniejsze miejsca uprawy winogron, miasto Sátoraljaújhely z piwnicami „Ungvári Pince”, miasto Sárospatak z piwnicami „Rákóczi Pince”, wieś Hercegkút z piwnicami „Kőporosi” i „Galamboshegyi” oraz wieś Tolcsva z piwnicami „Oremus” i muzeum winiarstwa (Bormúzeum)
Tumbarumba – region winiarski położony w Nowej Południowej Walii, u stóp Gór Śnieżnych w Alp Australijskich. Nazwa regionu pochodzi od największej miejscowości leżącej w jego granicach – Tumbarumba. Region charakteryzuje się spadzistymi stokami i stosunkowo chłodnym klimatem (położony jest na szerokości 34°36′ S), co sprzyja produkcji win musujących. Większość winnic położonych jest na wysokości od 500 do 800 m n.p.m.
Pierwsze winnice posadzono w tym regionie dopiero w 1983r. 75% winogron pochodzących z Tumbarumby to szczepy pinot noir i chardonnay, z których wytwarza się tu przeważnie wina musujące. Łączna powierzchnia winnic w tym rejonie wynosi 309 hektarów. Oprócz pinot noir i chardonnay w okolicach uprawia się także odmiany sauvignon blanc, cabernet sauvignon i pinot meunier.
Valpolicella – obszar produkcji win w prowincji Werona we Włoszech, posiadający apelację (Denominazione di origine controllata – DOC), produkujący wina czerwone.
Amarone (właśc. Amarone della Valpolicella) – nazwa jest zastrzeżona dla win produkowanych z podsuszanych winogron, spełniających normy jakościowe i wytwarzanych w 19 gminach w prowincji Werona. Amarone jest wytwarzane z przynajmniej dwóch odmian winogron: corvina veronese (40–80%, z czego połowa może być zastąpiona szczepem corvinone) oraz rondinella (5–30%). Mieszanka może być uzupełniona innymi czerwonymi odmianami uprawianymi na terenie apelacji, przy czym udział żadnej z nich nie może przekroczyć 10%[3]. Wymienione szczepy są także charakterystyczne dla sąsiedniej apelacji Bardolino DOC.
Wino amarone powstaje z winogron podsuszanych w specjalnych warunkach (np. na drewnianych suszarkach), które w miarę suszenia osiągają wyższy poziom cukrów. Przepisy apelacji wymagają, by proces ten trwał przynajmniej do 15 grudnia, po czym winogrona można poddać winifikacji. Amarone jest winem wytrawnym, więc cukier w całości musi się przekształcić w alkohol. Wymagane jest przynajmniej dwuletnie starzenie w beczkach.
Amarone cechuje się rubinowym kolorem, aromatami suszonych owoców i czekolady z gorzkim posmakiem, do którego nawiązuje nazwa oraz wysokim poziomem alkoholu (przynajmniej 14%).Wino pochodzące ze strefy upraw o najdłuższej tradycji (gminy Negrar, Marano, Fumane, Sant’Ambrogio i San Pietro in Cariano) może na etykiecie nosić określenie Classico. Starzenie wydłużone do czterech lat uprawnia do predykatu Riserva. Amarone poleca się do czerwonych mięs, dziczyzny i dojrzałych serów, a także do czystej degustacji. Wino należy podawać w temperaturze 20–22°C, po uprzedniej dekantacji.
Vinho verde (dosłownie z port. zielone wino) – portugalskie wino z regionu Minho na północnym zachodzie kraju oraz region winiarski, w którym jest produkowane. Nazwa odnosi się do młodości i świeżości wina, a nie do koloru, bowiem w ramach apelacji produkuje się wina czerwone, białe i na niewielką skalę różowe. Większość z tych win należy pić, póki są świeże (9–18 miesięcy). Obszar produkcji rozpościera się na wydłużonym południkowo obszarze 21 000 ha i stanowi 15% powierzchni winnic portugalskich. Winnice są wyjątkowo rozdrobnione: znakomita większość winogrodników poświęca na krzewy winne mniej niż jeden hektar. Przez długi okres winorośl była uprawiana w formie pnącej.
Liczni badacze próbują wyjaśnić początki uprawy winorośli w Portugalii i tłumaczą ją jedną z trzech hipotez:
W 870 roku, jeszcze przed ogłoszeniem suwerenności przez Portugalię, klasztor Alpendurada w Marco de Canaveses otrzymał krzewy winorośli. Właśnie w Minho, kolebce Portugalii i dawnego Hrabstwa Portugalii, Alfons I Zdobywca ogłosił niepodległość narodu portugalskiego. Winorośl prowadzona wzwyż była także wzmiankowana w dokumentach z 1220 i 1228, które świadczą m.in. o rozszerzeniu obszaru jej uprawy na teren północno-zachodniej Portugalii. W archiwach parafii Areias (Santo Tirso) z XIII wieku znajdują się wzmianki o „pnącej winorośli na palikach” i latadas, przodkach współczesnych trejaży.
W połowie XIV wieku produkcja była na tyle dobrze zorganizowana, że angielski król Edward III podpisał umowę handlową z Portugalią na dostawy wełny w zamian za wino z regionu Minho.
Określenie vinho verde pojawiło się po raz pierwszy w epoce renesansu, w dokumencie napisanym w 1549 przez doktora João das Regrasa. W tym czasie marynarka portugalska panowała na morzach i zakładała kolonie na całym świecie.
Kilka lat później, w 1580, po śmierci króla Sebastiana I podczas krucjaty przeciw Maurom, ziemie portugalskie zostały zaanektowane przez Filipa II, króla hiszpańskiego. Pozycja Anglii w handlu morskim i w portach po odzyskaniu przez Portugalię niepodległości w 1644 stała się na tyle silna, że Portugalia stała się niemal jej kolonią.
Od około 1660 angielscy kupcy stali się głównymi graczami w Lizbonie, Porto i Viana do Castelo. Ich statki handlowe podjęły regularny handel pomiędzy regionem Entre-Douro-e-Minho (gdzie ładowano wina), Nową Anglią (dorsz) i Anglią (producentem tekstyliów). Właściciele winnic w okolicy Viana do Castelo wymieniali swoje wyroby na czarnych niewolników.
Trwało to tylko przez pewien czas, na co złożyły się dwa czynniki. Najbardziej poszukiwane stały się wina z winnic Monção, na skraju regionu. Księgi handlowe świadczą, że były to wina białe, produkowane ze szczepu alvarinho i uprawiane bez podpórek. Drugim czynnikiem, który okazał się kluczowy, było zapiaszczenie, a więc spłycenie portu w Viana. Odtąd angielscy handlarze winem zaczęli korzystać z portu w Porto.
Wielu mieszkańców przeludnionej prowincji Entre-Douro-e-Minho decydowało się na emigrację, przede wszystkim do Brazylii. Po wzbogaceniu się część z nich powracała do Portugalii, gdzie budowali okazałe budynki oraz kupowali ziemię i winnice, które dzierżawili chłopom w zamian za udział w zbiorach. W tym samym okresie również arystokracja parcelowała swoje majątki w zamian za czynsz, co bardzo rozdrobniło produkcję.
Taka sytuacja utrzymywała się w XVII i XVIII wieku. Także ziemiaństwo zdecydowało się na parcelację winnic. Okazało się, że przez rozdrobnienie producentów ucierpiała jakość winogron z uznanych posiadłości, dlatego też niektórzy zdecydowali się na ponowne obsadzenie winoroślą wolnych terenów.
W 1876 António Augusto de Aguiar, sławny profesor chemii i znawca win tak opisał vinho verde:
 Vinho verde to jedno z najbardziej niezwykłych win. Jest oryginalne, młode, odświeżające, dietetyczne. Nie upaja. Właśnie dlatego je kocham: wie, jak szanować inteligencję. |
Vinho verde było traktowane jako wyrób na własne potrzeby aż do początku XX wieku. 18 września 1908 prawnie uregulowano region produkcji vinho verde, a rozporządzenie weszło w życie 1 października. 22 marca 1929 ustanowiono reguły produkcji obowiązujące w regionie i określono jego granice w niezmienionym odtąd kształcie. W celu egzekwowania zasad została powołana regionalna komisja winiarska. Barierą dla rozwoju upraw na większą skalę stały się przepisy wprowadzone przez António Salazara w 1930, które zabroniły tworzenia winnic, a winorośl dopuszczały jedynie w charakterze żywopłotów. Szczególnie dotknęło to region Monção, bardziej gospodarczo nastawiony do winnic.
Mimo niecodziennego charakteru upraw w regionie vinho verde w 1949 OIV (ang. International Organisation of Vine and Wine) przyjął aplikację regionu i zarejestrował go jako apelację. W 1992 Unia Europejska włączyła vinho verde do swojej kategorii VQPRD (wina jakościowe produkowane w oznaczonych regionach).
Określenie vinhos verdes – zielone wina nie dotyczy koloru, ale świeżości win produkowanych z gron zbieranych przed osiągnięciem pełnej dojrzałości, by uniknąć kaprysów pogody. Taką genezę określenia zauważali już podróżnicy na początku XIX wieku, którzy przeciwstawiali vinho verde winu dojrzałemu (vinho maduro), przy czym niedojrzałość winogron tłumaczyli sposobem prowadzenia krzewów i cieniem rzucanym przez drzewa.
WiniarstwoWinnice w gminach Caminha, Gondomar, Lousada, Maia, Matosinhos, Paredes de Coura, Porto, Valença, Valongo i Vila Nova de Cerveira mają prawo do korzystania jedynie z oznaczenia Vinho verde DOC. Pozostały obszar apelacji może na etykiecie wskazywać podregion, z którego pochodzi wino.
Szczepy winorośliW większości winnic winorośl podlegała przez lata selekcji naturalnej. Przetrwały te szczepy, które dobrze radziły sobie prowadzone jako pnącza. Okazało się, że przystosowanie jest na tyle silne, że próby przycinania i prowadzenia tych odmian w formie niskiej znacząco obniżały zbiory i czyniły ich uprawę nieopłacalną. Winiarnie dostarczają tradycyjnych w tym regionie win czerwonych, cenionych, lecz o krótszej tradycji win białych oraz śladowe ilości wina różowego. Wachlarz odmian jest szeroki. Przepisy apelacji określają:
Uprawa winorośli na północnym zachodzie Portugalii, w regionie vinhos verdes opierała się na winorośli pnącej albo podpieranej. Czynniki ekonomiczne i rolnicze w dawnej prowincji Entre-Douro-e-Minho wymuszały uprawę z wykorzystaniem podpór, płotów, drzew albo palików, na skraju pól, na słupach i w innych miejscach trudnych do uprawy w inny sposób (np. wzdłuż dróg). Marginalizacja uprawy winorośli była konsekwencją wyjątkowego rozdrobnienia gospodarstw, które powodowało, że liczył się każdy metr kwadratowy przeznaczony pod uprawę żywności: zboża, warzyw i jarzyn.
Uprawa winorośli na podporach pomiędzy innymi uprawami była znana już przynajmniej w XVI wieku.
| DOC | czerwone | czerwone | białe | białe | różowe | różowe |
| Poziom alkoholu (obj.) | min. | maks. | min. | maks. | min. | maks. |
| Vinho verde | 9%, | 14% | 9% | 14% | 8,5% | 14% |
Prócz wymaganego poziomu alkoholu wino oznakowane apelacją Vinho Verde DOC musi wykazywać kwasowość przynajmniej 5,4 g/l, poza alvarinho i winami korzystającymi z prawa do oznaczenia podregionu, gdzie minimalny poziom wynosi 4,5 g/l kwasu winowego.
Fermentacja jest celowo wstrzymywana jeszcze przed konwersją cukru w alkohol.
Największe zbiory vinhos verdes miały miejsce w 1973, kiedy to osiągnęły rekordowy poziom 3 054 250 hektolitrów. Na drugim biegunie znajduje się winobranie w 1935, po którym wyprodukowano tylko 191 850 hektolitrów.
Rozdrobnienie własności i niewielkie obszary przeznaczone pod winorośl wzmacniają w statystyce pozycję drobnych producentów:
Określenie vinho verde przez długi czas miało pejoratywny wydźwięk. Od niedawna stało się raczej oznaką szlachetności. Hugh Johnson w swojej książce Historia wina opisuje swoje wrażenia z pierwszych degustacji czerwonego vinho verde:
|
Jeszcze dwadzieścia lat temu w tutejszych winnicach wytwarzano czerwone wino o wyraźnym kolorze, nieskomplikowane, przerażająco kwaśne, a jednocześnie cierpkie… Tamto wino miało kolor jeżyn i było lekko musujące, a na białej ceramice zostawiało wyraźny fioletowy ślad. Zdecydowany owocowy aromat świetnie predestynował to wino jako wino do grillowanych sardynek i mięs albo warzyw skropionych oliwą. |
Niezależnie, czy białe, czy czerwone, vinho verde po nalaniu tworzy na powierzchni lekką musującą pianę, wytworzoną przez dwutlenek węgla pochodzący z fermentacji w butelce, która daje wrażenie pikantności. Francuski znawca win Louis Orizet tak pisał o vinho verde:
|
Najlepsze są białe, choć i niektóre czerwone mają klasę. Uważa się, że białe to wina pokoju i zadumy, zaś czerwone to wina rewolucjonistów, niektóre proletariuszy, w każdym razie pełne życia |
Wina białe, podawane schłodzone jako aperitif do smażonych kąsków albo owoców morza są popularne przede wszystkim latem. Czerwone, ciemne vinho verde o wysokiej zawartości tanin ceni się głównie w Portugalii[8]. Czerwone vinho verde słabo nadaje się do starzenia i powinno zostać skonsumowane w ciągu roku.
Vinhos verdes zwyczajowo towarzyszą potrawom typowym dla regionu Minho: caldo verde (zupa z kapusty, ziemniaków, czosnku, cebuli i oliwy z oliwek), caldeira a fragateira (portugalski odpowiednik prowansalskiej bouillabaisse), owocami morza, rybami i mięsami (sarrabulho, szynka Clara Penha, sztuka mięs, koźlina).
Białe vinho verde podaje się w temperaturze 8–12 °C, różowe 10–12 °C, a czerwone – 12–15 °C.
Nawiązania
Braterstwo zostało założone 28 lutego 1988, by chronić autentyczność wyrobów i tradycję apelacji, promować vinho verde oraz wspierać badania nad miejscowym winem i winnicami. Członkowie noszą zielono-czarne peleryny oraz czarny kapelusz. Noszą złote naszyjniki, z których zwisa kiść winogron. Sztandar jest zielony, przyozdobiony rysunkiem winogrona, ze złoconymi zdobieniami i napisem „Confraria do Vinho Verde”.
Szlak przebiega dolinami trzech rzek: Minho, Lima i Cávado. Na trasie można zapoznać się z vinho verde, szczepami alvarinho i loureiro, odwiedzić winnice górnego Minho, miejscową tradycję, a także skorzystać z możliwości degustacji.
LES COTEAUX DE L’ATLAS