W Japonii słowo sake (酒) ma inne znaczenie od przyjętego w językach europejskich. Oznacza ono każdy napój alkoholowy pochodzenia zagranicznego i krajowego: piwo, whisky, wino, szampan. Sami Japończycy mówią: „nihon-shu” (日本酒), co znaczy… „japoński alkohol”. Sake jest bowiem tradycyjnym japońskim alkoholem otrzymywanym z ryżu. Ta definicja jest najbezpieczniejsza, bowiem sake nie jest ani wódką, ani winem, ani piwem…

Sake nie jest destylatem (jak np. wódka, brandy, whisky); biorąc pod uwagę dość niską zawartość alkoholu (ok. 17%) niektórzy mówią – w sposób nieuprawniony – o „ryżowym winie”. Ryż, z którego wytwarza się sake jest co prawda, podobnie jak wino, poddawany procesowi fermentacji, ale w czasie produkcji dodawane są do niego również drożdże. Ze względu na ich dodatek oraz sposób obróbki, proces otrzymywania sake porównuje się raczej do… warzenia piwa. Lecz porównaniu do złotego napoju sake zawiera więcej aminokwasów i peptydów, a przede wszystkim jest zdecydowanie mocniejsze. Po prostu japoński alkohol.

Członkowie Klubu Wina Folwarku Starej Winiarni zwiedzając Sanktuarium Meiji Jingu w sercu Tokio, obok wspomnianych beczek rodem z Burgundii, natknęli się na pokaźny stojak z białymi beczkami z sake. Z tablicy informacyjnej wynika, że są one „co roku składane w ofierze uświęconym bóstwom przez członków związku producentów sake Meiji Jingu (Meiji Jingu Zenkoku Shuzo Keishinkai), w tym przez producentów Kotokai, którzy składają sake w ofierze od pokoleń, jak również przez innych producentów sake z całej Japonii, którzy chcą w ten sposób okazać głęboki szacunek duszom cesarza Meiji i cesarzowej Shoken”. Władająca w II połowie cesarska para przyczyniła się do szybkiego rozwoju gospodarczego kraju, o czym japończycy nie zapominają. Wówczas również, w okresie restauracji Meiji, zostały ustanowione prawa pozwalające na założenie wytwórni sake każdemu, kto ma wystarczającą ilość wiedzy i pieniędzy. W ciągu jednego roku powstało 30 tysięcy takich wytwórni w całej Japonii! Za najstarszą wytwórnię sake uważa się jednak Sudo Honke Inc. należące do rodziny Sudō, która uprawia ryż i wytwarza sake od 55 pokoleń, czyli od ponad 850 lat.

Beczki z sake w Japonii otwierane są przy szczególnych okazjach; ceremonia ta, zwana kagami-biraki (鏡開き), ma przynosić szczęście. Nie dziwi zatem, wspólny poczęstunek przy okazji uroczystości ślubnych 🙂 Również uroczystości shintō i ceremonie świeckie, np. powitanie Nowego Roku, wybory parlamentarne (!) czy też świętowanie zwycięstw sportowych (!) są „dobrymi okazjami” do degustacji.

Samo spożywanie sake ma swój rytuał – według etykiety:

– nalewając, trzyma się tokkuri (zasobnik:) w prawym ręku, podtrzymując naczynie lewą ręką od spodu,
– samemu sobie się nie nalewa,
– nalewając nie należy zasłaniać etykiety,
– w trakcie nalewania tokkuri nie może dotykać o-choko (naczynia),
– podstawiając o-choko do nalewania, trzyma się je w palcach jednej dłoni, również podtrzymując od spodu drugą dłonią,
– o-choko napełnia się do 3/4 pojemności,
– kończąc nalewanie, należy obrócić tokkuri zgodnie z ruchem wskazówek zegara, aby zapobiec kapaniu alkoholu (o, to znamy),
– nie wypija się jednym łykiem, pije się powoli,
– odmawiamy kolejnego napełnienia nakrywając o-choko dłonią, ale nie dotykając naczynia (tego nie znamy),
– wznosząc toast, podnosi się o-choko jedną ręką na wysokość oczu i mówi: „Kanpai!”.

Sake pije się w małych, porcelanowych lub kamionkowych czarkach o-choko. Absolutnie nie schładza się jej przed podaniem, sake najlepiej smakuje, gdy ma 35-40 °C (!). Oczywiście nie podgrzewamy alkoholu, tylko tokkuri – kamionkowe flakony, z których jest rozlewany.

Możliwe są pewne nieporozumienia podczas zamawiania sake w restauracji; ze względu na homofoniczność tego słowa w Japonii możemy zostać uraczeni łososiem 🙂

Już niedługo przedstawimy relację z Hakutsuru Sake Brewery Museum – muzeum sake w japońkim Kobe!

Tłumaczenie:

Beczki sake owinięte w słomę

W epoce Meiji, cesarz Meiji, którego boska dusza spoczywa tu w sanktuarium Meiji Jingu, kierował rozwojem przemysłowym i odnową Japonii wspierając różne branże i wspomagając rozwój technologii.

Dzięki ich łasce i cnocie, cesarz Meiji i jego małżonka cesarzowa Shoken, ukochana matka naszego narodu, której dusza również tutaj spoczywa, cieszą się najwyższym szacunkiem u Japończyków.

Te beczki sake są co roku składane w ofierze uświęconym bóstwom przez członków związku producentów sake Meiji Jingu (Meiji Jingu Zenkoku Shuzo Keishinkai), w tym przez producentów Kotokai, którzy składają sake w ofierze od pokoleń, jak również przez innych producentów sake z całej Japonii, którzy chcą w ten sposób okazać głęboki szacunek duszom cesarza Meiji i cesarzowej Shoken.

Oprócz naszej wdzięczności dla wszystkich producentów, którzy tak łaskawie ofiarowali swoje sake, modlimy się również za ciągły dobrobyt branży producentów sake i całego przemysłu, który utrzymuje tradycyjną kulturę japońską.